Digital Rights for Libraries

Goed nieuws! Het Our Future Memory “4 Rechten” statement is nu vertaald in het Nederlands en Papiaments, dankzij de inzet van Biblioteca Nacional Aruba en Maarten Zeinstra van IP Squared.

Wat een mooie samenwerking! We zijn onze partners enorm dankbaar voor hun hulp om deze belangrijke boodschap verder te verspreiden. Met deze vertalingen bereikt het statement nog meer erfgoedinstellingen, betrokkenen en besluitvormers in de Nederlands- en Papiamentstalige gemeenschappen. Je kunt de nieuwe vertalingen lezen en het statement tekenen op ourfuturememory.org.

Internet Archive Europe is vanaf nu eveneens ondertekenaar van het “4 Rechten” statement. “By endorsing the 4 Rights, we’re reaffirming that universal access to knowledge isn’t a slogan—it’s a shared responsibility. Achieving it requires clear rights, workable rules, and practical collaboration across borders,” verklaarde Tony Guepin, bestuurslid van Internet Archive Europe.

Stemmen uit Aruba

Peter Scholing, verantwoordelijk voor digitale collecties en onderzoek: “In April of 2024, this statement was first signed in Oranjestad, Aruba, by memory institutions from Aruba and the rest of the Kingdom of the Netherlands. By making the Digital Rights Statement available in both Papiamento and Dutch we renew and confirm our commitment to universal access to information, and emphasize that we as memory institutions have an important role to play in this, by actively providing access to the digital and digitized information that is relevant and important to our communities and local audiences. It starts with (re)claiming our digital rights.”

Ichmarah Kock, digitale collecties en informatiemanagement: “Heritage collections in Aruba are often fragile and scattered. When we at Aruba’s National Library digitize these collections, we are reminded that heritage does not belong to a single institution but to the people. The Digital Rights Statement ensures that everyone has the right to access, reuse, and reimagine our heritage without barriers.

Having the statement available in Papiamento is powerful because it shows that our rights to (digital) knowledge and culture are not abstract ideas, but part of our own language and our own way of seeing the world. With the Statement becoming available in Papiamento we also extend an invitation to other ‘lesser-known’ languages. They too deserve space and visibility, whether in physical or digital collections.

In my work, I see how digital collections come alive when the public engages with them. From old newspapers to photographs of daily life, each item we digitize is a piece of who we are. It is important that people can not only find digital information, but also trust that it remains free, open, and safe for future generations. The Digital Rights Statement ensures that these pieces remain accessible and guarantees that people in Aruba are not just users but co-creators of our future collective memory.”

Yorleny Oduber-Quesada, informatie specialist, speciale and nationale collecties: “Papiamento represents both identity and dignity. To safeguard the future of our communities and the wider world, it is imperative that we secure the right to digital information for all people — without barriers of language or geography.” = In Papiamento: “Papiamento ta un idioma di identidad y dignidad. Pa proteha e futuro di nos comunidad y di mundo, nos mester garantisa derecho di acceso na informacion digital pa tur hende, sin limitacion di idioma of luga.”

Waarom Jouw Handtekening Echt Telt

Misschien denk je: “Mijn nationale of regionale federatie heeft dit al ondertekend via IFLA of een andere organisatie, hoef ik dan zelf nog te tekenen?” Het antwoord is: ja. Dit zijn een paar redenen waarom:

• Meer handtekeningen = een krachtigere boodschap
  Wanneer beleidsmakers zien dat uiteenlopende instellingen, niet enkel de grote federaties, het statement ondersteunen, is dat een krachtig signaal dat deze rechten er in de praktijk, dag in dag uit, écht toe doen.
• Lokale relevantie & verantwoordelijkheid
  De handtekening van jouw erfgoedinstelling laat zien dat je deze principes lokaal onderschrijft en verwacht dat ze binnen jouw rechtsgebied worden gerespecteerd. Het is niet slechts theoretisch of ver weg, dit maakt deel uit van jouw institutionele agenda.
• Meer draagvlak & zichtbaarheid
  Elke nieuwe ondertekenaar helpt de boodschap te verspreiden binnen het eigen netwerk. Daardoor is de kans groter dat lokale ministeries, erfgoedinstellingen, financiers en politici het gaan oppikken.
• Diversiteit versterkt legitimiteit
  Als kleine, middelgrote en grote erfgoedinstellingen uit allerlei landen en domeinen tekenen, laat dat zien dat de 4 Rechten overal belangrijk zijn, en niet alleen van belang zijn voor de grote instellingen.

Kortom, of je erfgoedinstelling nu groot of klein is, nationaal of lokaal, gespecialiseerd of net een brede focus heeft, jouw stem telt mee en maakt het verschil.

1. Bezoek de Our Future Memory-website via ourfuturememory.org en ga naar de pagina “Sign the Statement”.
2. Onderteken met je erfgoedinstelling: print het statement en onderteken het met de hand, of vul het elektronisch in met een Adobe-compatibele tool en mail het naar campaigns@internetarchive.eu.
3. Deel de aankondiging via je communicatiekanalen: nieuwsbrieven, sociale media en partnernetwerken.

Laten we de wereld laten zien dat de toekomst van ons collectief ergoed iets is wat ons allemaal verbindt. Doe mee, zet je naam erbij en zorg dat onze oproep tot verandering onmogelijk te negeren is.

Onderteken het Statement vandaag nog!

De wereldwijde Our Future Memory-campagne die opkomt voor de digitale rechten van bibliotheken, archieven en andere erfgoedinstellingen, heeft er een sterke nieuwe bondgenoot bij.

Wikimedia, een van de bekendste voorvechters van vrije kennis en open toegang, heeft de Statement over de Vier Digitale Rechten van Erfgoedinstellingen getekend. Hiermee schaart Wikimedia zich bij een groeiend aantal organisaties die pleiten voor de wettelijke rechten die nodig zijn om kennis in het digitale tijdperk te bewaren en toegankelijk te houden.

Deze steunbetuiging is van grote betekenis. Wikimedia-projecten, waaronder Wikipedia, Wikimedia Commons en Wikidata, zijn onmisbare pijlers van het digitale kennisecosysteem. Hun deelname aan de campagne maakt duidelijk dat het beschermen van de rechten van culturele en erfgoedinstellingen van belang is – niet alleen voor professionals, maar voor iedereen die vrije en open toegang tot informatie nodig heeft.

“Wikimedia projects and memory institutions share a common mission: to provide access to the world’s knowledge and cultural heritage. Wikimedians and memory institutions enjoy a long history of collaborative partnerships, through projects like GLAM-Wiki and Wikimedian in Residence programs that help expand access to galleries’, libraries’, archives’, and museums’ collections on Wikimedia projects. The Wikimedia Foundation is proud to stand together with these institutions to safeguard their ability to continue the valuable work of preserving and sharing the world’s knowledge and culture, online and offline.”
– Stan Adams, Public Policy Specialist for the Wikimedia Foundation

Door het statmeent te ondertekenen, versterkt Wikimedia de groeiende internationale beweging die pleit voor wettelijke hervormingen rond vier essentiële rechten die blijvende bewaring en toegang waarborgen:

1. Recht om te verzamelen
2. Recht om te bewaren
3. Recht om uit te lenen
4. Recht om samen te werken

Deze rechten zijn allesbehalve abstract. Ze maken het mogelijk dat instellingen hun publieke missie kunnen blijven vervullen: digitale materialen verzamelen, bewaren voor toekomstige generaties, eerlijk uitlenen en over grenzen heen samenwerken om kennis voor iedereen toegankelijk te houden.

Net zoals de steun van IFLA liet zien dat bibliotheken wereldwijd achter de campagne staan, laat Wikimedia met deze keuze zien dat open-kennisgemeenschappen zich scharen achter erfgoedinstellingen overal ter wereld. Samen leggen ze de juridische basis die nodig is om ons gezamenlijke geheugen levend te houden in dit digitale tijdperk.

De Our Future Memory beweging om digitale rechten voor erfgoedinstellingen te waarborgen, heeft opnieuw een stap voorwaarts gezet. Internet Archive Canada heeft het Statement over de Vier Digitale Rechten van Erfgoedinstellingen ondertekend—en is nog verder gegaan door ervoor te zorgen dat de Verklaring nu in het Frans beschikbaar is.

Deze vertaling maakt de campagne toegankelijk voor miljoenen extra mensen in Canada, Europa, Afrika en andere Franstalige regio’s, en vergroot de inclusiviteit van deze wereldwijde inspanning. Door het statement in verschillende talen beschikbaar te maken, zorgen we ervoor dat de principes niet alleen binnen professionele kringen weerklank vinden, maar ook bij gemeenschappen overal ter wereld die afhankelijk zijn van bibliotheken, archieven en culturele instellingen.

Internet Archive Canada’s initiatief bouwt voort op andere internationale bijdragen. Dankzij de Universiteitsbibliotheek “Svetozar Markovic” in Belgrado is er ook een Servische vertaling beschikbaar, waardoor de campagne zich verder verspreidt in Centraal- en Oost-Europa.

Samen laten deze inspanningen zien dat de campagne niet alleen draait om vier essentiële rechten—

1. Recht om te verzamelen
2. Recht om te bewaren
3. Recht om uit te lenen
4. Recht om samen te werken

—maar ook om het begrijpelijk en toepasbaar maken van die rechten over talen en culturen heen.

Oproep aan vrijwilligers onder onze ondertekenaars

Het succes van de campagne hangt af van brede participatie. We zoeken nu vrijwilligers onder onze ondertekenaars om aanvullende vertalingen van het statement op te stellen. Elke nieuwe versie betrekt meer mensen bij het gesprek en versterkt de oproep voor juridische kaders die erfgoedinstellingen in staat stellen te floreren in het digitale tijdperk.

Als u kunt helpen, neem dan contact op via campaigns@internetarchive.eu. Door samen te werken kunnen we ervoor zorgen dat deze rechten wereldwijd worden omarmd—want het bewaren van ons toekomstige geheugen is een globale taak.

Bibliotheken zijn altijd de grote gelijkmakers van de samenleving geweest—toegangen tot kennis, cultuur en kansen, voor iedereen open. Maar nu de wereld overstapt van print naar pixels, komt het fundamentele vermogen van bibliotheken om boeken te bezitten en uit te lenen onder druk te staan. Dit is niet alleen een ongemak, maar een directe uitdaging voor ons collectieve recht op toegang tot digitaal materiaal,—het derde kernprincipe van de Our Future Memory-campagne, gesteund door Internet Archive Europe.

Twee recente publicaties werpen cruciaal licht op deze strijd en schetsen zowel het probleem als de weg vooruit voor erfgoedinstellingen in heel Europa.

Van eigendom naar dure, tijdelijke toegang

De kern van het probleem is een aardverschuiving in hoe we digitale content benaderen. Zoals een recent beleidsdocument van COMMUNIAaangeeft, stappen uitgevers steeds vaker af van de verkoop van digitale materialen en bieden zij in plaats daarvan restrictieve licenties aan. Voor bibliotheken betekent dit dat zij niet langer simpelweg een boek kunnen kopen en het voor altijd bezitten. In plaats daarvan raken ze verstrikt in een cyclus van tijdelijke, huurachtige overeenkomsten die uitgevers ongekende controle geven.

De gevolgen zijn duidelijk. Bibliotheken krijgen te maken met buitensporige prijzen, “take it or leave it”-abonnementspakketten vol titels die ze niet nodig hebben, en voorwaarden die behoud, toegankelijkheidsdiensten of interbibliothecair leenverkeer kunnen verbieden. In sommige gevallen kunnen uitgevers zelfs weigeren essentiële e-books te licentiëren, waardoor er feitelijk lacunes ontstaan op onze gedeelde digitale boekenplanken. Deze afhankelijkheid van licenties, zo concludeert een uitgebreide studie naar e-lenen in Europa door Knowledge Rights 21, “ondermijnt de maatschappelijke rol van bibliotheken door hun operationele mogelijkheden te beperken” en tast fundamentele gebruikersrechten zoals privacy aan.

Een uitweg: Secure Digital Lending en het recht op licenties

Wat is dan de oplossing? De studie van Knowledge Rights 21 biedt een krachtig, juridisch onderbouwd model: (independent) Secure Digital Lending ((i)SDL).

Dit model is eenvoudig en eerlijk: als een bibliotheek rechtmatig eigenaar is van een fysieke exemplaar van een boek, moet zij het recht hebben dat exemplaar te digitaliseren en die ene digitale kopie telkens aan één gebruiker tegelijk uit te lenen. Dit “one copy, one user”-systeem weerspiegelt het traditionele bibliotheeklenen en biedt een cruciale vagnet aan wanneer uitgevers weigeren eerlijke licentievoorwaarden aan te bieden. De studie betoogt overtuigend dat dit model verenigbaar is met het bestaande EU-recht en een duidelijke weg biedt voor bibliotheken om hun autonomie in het digitale tijdperk te herwinnen.

Het beleidsdocument van COMMUNIA borduurt hierop voort door te pleiten voor bredere wetgevende veranderingen. Het stelt dat toegang een voorwaarde is om rechten zoals onderwijs en onderzoek uit te oefenen, en dat gebruikers daarom een afdwingbaar “aanvullend toegangsrecht” nodig hebben. Voor bibliotheken betekent dit een verplichting voor uitgevers om toegang te faciliteren via eerlijke en redelijke licenties. Cruciaal is dat licentievoorwaarden die een bibliotheek beletten haar publieke missie te vervullen—bijvoorbeeld door onredelijke prijzen te vragen of rechtmatige gebruiken te beperken—niet afdwingbaar zouden moeten zijn.

Neem deel aan de discussie

Wil je dieper in deze cruciale kwesties duiken? Registeer je dan voor het aankomende COMMUNIA-salon over “The Right to E-Lend”. Deze online bijeenkomst wordt gemodereerd door Peter Routhier van het Internet Archive en brengt experts samen die de uitdagingen en oplossingen bespreken die in deze essentiële rapporten worden uiteengezet. Het is een uitgelezen kans om met de gemeenschap in gesprek te gaan en te verkennen hoe we samen een betere digitale toekomst voor onze bibliotheken kunnen bouwen.

• Evenement: COMMUNIA Salon: The Right to E-Lend
• Datum & tijd: woensdag 24 september, 15:00–16:00 CEST
• Registreren: via deze link

Kom op voor Our Future Memory

Beide rapporten komen tot dezelfde conclusie: het huidige systeem schiet tekort voor onze bibliotheken en daarmee voor ons allemaal. Het veiligstellen van het recht op toegang tot digitale materialen en het bezitten en uitlenen ervan is geen niche-onderwerp; het is essentieel om ervoor te zorgen dat kennis een publiek goed blijft en geen privé, pay-per-view-product wordt.

Dit is precies waar het derde recht van de Our Future Memory-campagne om draait. Het vermogen van onze erfgoedinstellingen om digitale collecties op te bouwen en te bewaren voor toekomstige generaties hangt af van ons vermogen om nu in actie te komen.

De digitale transformatie van kennis gaat door, ongeacht of erfgoedinstellingen effectief voor hun behoeften opkomen.

Gelooft jouw instelling in een toekomst waarin digitale kennis eigendom kan zijn, behouden blijft en voor iedereen toegankelijk is? Dan is het nog niet te laat om je steun te betuigen voor de campagne. Sluit u aan bij de groeiende lijst van ondertekenaars en sta samen met ons achter dit initiatief.

Onderteken het statement: www.ourfuturememory.org